Nem Ngựa Bắc Giang: Từ Bí Quyết Gia Truyền Đến Đặc Sản Nức Tiếng Vùng Trung Du

Ẩm thực không chỉ là món ăn, mà còn là câu chuyện văn hóa, là kết tinh của thời gian, phong tục và con người. Ở miền trung du Bắc Bộ, có một món ăn độc đáo mang tên Nem ngựa Bắc Giang, gắn liền với những bí quyết chế biến gia truyền lâu đời của đồng bào dân tộc thiểu số. Từ món ăn truyền thống trong các dịp lễ tết, nem ngựa nay đã vươn mình trở thành một đặc sản nức tiếng gần xa, làm say lòng bao thực khách gần xa.

1. Gốc tích của món ăn mang đậm bản sắc vùng cao

Nem ngựa có nguồn gốc từ cộng đồng người dân tộc Nùng, Tày sinh sống tại huyện Yên Thế, tỉnh Bắc Giang. Trong đời sống của họ, con ngựa không chỉ là phương tiện đi lại mà còn là vật nuôi quý, gắn liền với nhiều lễ nghi và phong tục cổ truyền. Vào các dịp lễ lớn, tết đến xuân về hay cưới hỏi, người dân thường chế biến nem từ thịt ngựa để đãi khách quý – thể hiện sự tôn trọng và hiếu khách.

2. Bí quyết gia truyền: Tinh túy trong từng công đoạn

Không giống những loại nem phổ biến khác như nem chua Thanh Hóa hay nem nắm Nam Định, nem ngựa Bắc Giang có cách chế biến rất riêng và mang dấu ấn truyền đời. Mỗi hộ gia đình làm nem lâu năm đều có công thức và tỷ lệ pha trộn bí mật riêng, không dễ gì truyền ra ngoài.

Một số điểm đặc biệt trong cách làm nem ngựa bao gồm:

Thịt ngựa phải là ngựa được chăn thả tự nhiên, thịt chắc và ngọt.
Sau khi làm sạch, thịt được thái hoặc băm nhuyễn, trộn đều với thính gạo rang, muối, ớt rừng, tỏi, và đặc biệt là men ủ tự nhiên giúp nem lên men một cách an toàn.
Nem sau khi trộn xong được ủ trong khoảng 2–3 ngày để đạt độ chua vừa phải, giữ nguyên độ dai, thơm mà không bị hôi hay gắt.

Chính nhờ cách ủ men tự nhiên và sự tỉ mỉ trong từng khâu, mỗi miếng nem ngựa khi thưởng thức đều mang một hương vị rất riêng – vị chua dịu, cay nồng, thơm mùi thính và dai dai đặc trưng của thịt ngựa.

3. Từ món ăn quê hương đến đặc sản vang danh

Không dừng lại ở việc phục vụ trong các dịp lễ hội, nem ngựa Bắc Giang ngày nay đã trở thành đặc sản nổi bật trong các hội chợ ẩm thực vùng miền. Nhiều cơ sở gia đình đã phát triển nghề làm nem thành mô hình kinh doanh, đóng gói và phân phối khắp nơi, góp phần nâng cao thu nhập cho bà con và quảng bá nét đẹp văn hóa địa phương.

Thực khách trong và ngoài tỉnh đều yêu thích món ăn này không chỉ vì hương vị lạ mà còn bởi câu chuyện đằng sau món ăn – là nét đẹp của sự cần cù, sáng tạo và gìn giữ truyền thống của người dân Bắc Giang.

4. Thưởng thức đúng điệu – trải nghiệm hương vị núi rừng

Nem ngựa ngon nhất khi ăn kèm cùng lá sung, đinh lăng, chuối chát, khế chua và chấm với nước mắm tỏi ớt. Mỗi miếng nem như đánh thức mọi giác quan – từ vị giác, khứu giác đến cả cảm xúc. Nó không đơn thuần là món ăn, mà còn là một “bản giao hưởng hương vị” của núi rừng, của đất trời Bắc Giang.